Kingdom of Heaven (over de Hutterieten)

Docu:  How to get to heaven with the Hutterites

Ik zag laatst een documentaire over de Amish. Bij hun mag je niet binnenkomen met je cameraploeg. Er werd van een grote afstand gefilmd en de gesprekken waren met de 'afvalligen'. Mensen die de commune verlaten hadden en er wel wat over kwijt wilden.

De Hutterieten zijn vergelijkbaar met de Amish, maar de twee dames van de BBC mochten wel binnenkomen en hadden een uitgebreid gesprek met de dominee, die het allemaal uitlegde en met nog wat mensen. Verder zijn ze ook niet wars van technologie (zoals de Amish) Nog een verschil: Bij de Amish gaan de jongeren een jaar lang de wereld in om daarna wel of niet terug te keren. Hier heb ik bij deze groep niets over gehoord.

Deze mensen leven, afgesloten van de buitenwereld in communes van ongeveer honderd mensen, leven naar de letter van de bijbel en zijn voor het grootste deel zelfverzorgend (landbouw, veeteelt en ook een klein beetje handel)  De gemeenschap staat centraal, wat je doet doe je voor de gemeenschap, voor de ander, de ander doet het weer voor jou. Zelfontplooiing is van geen belang. Drie keer per dag komen ze bij elkaar om te eten en elk dag gaan ze naar de kerk. Kinderen worden al vroeg betrokken in het gemeenschapsleven. Er is een sterke man-vrouwverdeling en bij de maaltijd zitten ze gescheiden.

Paar dingen die me opvielen:
de dominee begint heel gastvrij en wil graag dat de wereld er weet van heeft van hoe ze leven en werken in eenvoud en gemeenschapszin. Hij doet vaak zijn ogen dicht terwijl hij praat. Tenslotte zijn de BBC-dames toch ook de buitenwereld, maar dat is mijn eigen interpretatie :) Ik kreeg de indruk dat hij aan het eind van de docu een beetje geïrriteerd was door de vele waarom-vragen. Waarom-vragen worden helemaal niet gesteld in deze groepering. Je doet het vanwege de traditie, omdat je voorouders het ook zo deden. Als aan een paar mannen wordt gevraagd waarom de jongens gescheiden van de meisjes de maaltijd gebruiken, proberen ze een antwoord te formuleren maar ze komen er niet uit. Het is gewoon beter zo. De maaltijden worden in stilte gebruikt, mannen gescheiden van vrouwen, kinderen gescheiden van volwassenen.

De vrouwen zijn heel veel aan het schoonmaken. Want als ze schoonmaken helpt dat hun ziel schoonmaken. Ze gebruiken geen bezems, maar dweilen de vloer aan op hun knieën. Heel zorgvuldig en ze zeggen dat ze er plezier in hebben. De vrouwen die spreken zijn unaniem blij met de commune en zouden niet anders willen. Ze hebben geen zorgen over geld of andere dingen; er wordt voor ze gezorgd, van de wieg tot het graf.

Je ziet heel veel kinderen, op fietsjes rondrijden of ook wel een beetje rennen, maar ik zag nergens uitbundigheid of stralende gezichten, ik zag ook nergens huil- of schreeuwpartijen.

En dan zijn er natuurlijk jongeren die twijfelen of die weg willen. Zo is er een jongen die voor de kippen moet zorgen (na school en in het weekend), een legbatterij dus (!) en die zegt dat hij niet van dieren houdt en dat elke dag hetzelfde is. Hij is van plan om weg te gaan.
Er is een andere jongen weggelopen, die weer is teruggekeerd. Hij wordt extra in de gaten gehouden en is van plan nooit meer weg te lopen.
En dan is er de jongen die prachtige foto's maakt en vertelt dat hij enerzijds een mooi onderwerp heeft in de commune, maar anderzijds ook gehinderd wordt om zich verder te ontwikkelen. Op het eind van de docu filmt hij zijn eigen vlucht op de fiets, waar zijn zus op hem wacht die al eerder was weggelopen. Het is een prachtig einde met het smaakvol gekozen nummer Halleluia van Jeff Buckley ;)

Je weet niet wat het binnenhalen van de BBC teweeg heeft gebracht bij deze jongeren. De jongen die nooit meer weg wou lopen heeft dat toch weer gedaan en in de weken daarna nog twee jongeren. En de fotograaf die het gesprek had met de interviewster. Of de kippenjongen er nog is weet ik niet, hij was nog erg jong.

Het heeft toch altijd een aantrekkelijke kant,dit soort leven, bijna vergelijkbaar met het kloosterleven, behalve dat men in gezinnen leeft. Een heleboel zorgen vallen weg, je bent ingebed in een zinvol geheel, het is minder ingewikkeld en er zijn geen waaromvragen. Zoals wij nu leven met het besef van de ellende van de hele wereld is ook niet echt goed voor de gezondheid en de samenleving verziekt steeds meer, letterlijk en figuurlijk. Dit is echter weer de totaal andere kant. Een beetje meer gemeenschapszin zou ons van pas komen, en ook al brengt onze huidige individualisering en zelfontplooiing veel problemen met zich mee, het lijkt me een natuurlijk stap in de menselijke ontwikkeling, dus tja...

Een wereld valt uiteen

Chinua Achebe: Een wereld valt uiteen
(vertaling van Things Fall Apart (1958)

 Onderschrift: Schets van het leven in een Nigeriaans dorp in de prekoloniale tijd en van de reacties op de komst van de eerste blanken.

Toen ik over dit boek hoorde wist ik gelijk dat ik het wilde lezen, omdat samenlevingen met een totaal andere manier van leven, kijk op de wereld, gebruiken, moraal mij altijd erg interesseren, met name die van natuurvolkeren.

Mocht je nog enige illusie koesteren dat het leven van natuurvolkeren beter is dan ben je met het lezen van dit boek in één klap ontnuchterd. Er zijn hele mooie gebruiken en rituelen, maar er zijn even zovele gruwelijke gebruiken, zoals het weggooien van een tweeling. De macht van de medicijnmannen of het orakel is groot, soms onbegrijpelijk in  hun besluiten en meedogenloos. Er wordt niet aan getwijfeld, de clan gehoorzaamt.

De (anti)-held in dit tragische verhaal dat uit drie delen bestaat is Okwonko. Het eerste deel speelt in zijn clan, waar hij woont met zijn vrouwen en kinderen. Door een ongeluk bij een ritueel doodt hij een man en, hoewel hij er niets aan kon doen, wordt hij voor zeven jaar verbannen uit zijn clan en woont hij met zijn vrouwen en kinderen in het dorp van zijn moeder. Dat is deel twee. Deel drie begint als de zeven jaar voorbij zijn en hij terugkeert naar zijn clan waar intussen heel veel veranderd is. De missionarissen zijn gekomen en de clan is ontwricht. Sommige clanleden bekeren zich en zien wel wat in het nieuwe geloof, de paria's (slaven) die het niet zo best hadden, de mannen die niet zo goed konden voldoen aan de eisen van de clan, maar later ook waardevolle leden van de clan, alles gezien door de ogen van Okwonko, via wie wij alles beleven en die wij volgen in zijn gedachten en gevoelens. Okwonko ziet met lede ogen aan hoe de clan uiteenvalt, hij is woest en verbitterd en als hij in opstand komt tegen onrecht merkt hij dat de clan niet meer als een man met hem meebeweegt, zoals in vroeger dagen. Kan hij nog wel leven in zo'n clan?

Ik zal het eind niet verklappen, maar dat het niet goed afloopt moge duidelijk zijn.

Ik vond het een prachtig boek. Te bedenken dat dit in 1958 al geschreven is door iemand die toentertijd begin twintig was en zelf ook uit deze Ibo-stam komt. Het karakter van Okwonko is geweldig beschreven. Zijn innerlijke drijfveren, zijn opstandigheid, zijn driften en angsten om niet te worden als zijn vader, zijn haat tegen de witte mannen, het is allemaal even invoelbaar en toch met enige afstand beschreven. De missionarissen komen er niet goed af, maar worden toch ook genuanceerd beschreven, want er is ook een mr. Brown die probeert de Ibo-cultuur te begrijpen en voor de langzame aanpassing gaat.

Het boek gaat over goed en kwaad, het zit in de zwarte en de witte mens, maar het is nergens zwart-wit.

Doctor Who: The Abominable Snowmen

Doctor Who (Classic) 5x02 The Abominable Snowmen

Van dit uit 6 delen bestaande verhaal is slechts één deel bewaard gebleven. Heel jammer, want het is een zeer sfeervol verhaal dat speelt in een klooster in Tibet.
In tegenstelling tot de herkijkers uit 2005 heb ik het verhaal goed kunnen volgen en had ik een vrij duidelijke recon met zelfs wat bewegende beelden hier en daar. Mooie foto's, goed verstaanbaar, dus na wat ik in vorige seizoenen heb meegemaakt aan ellende ben ik erg tevreden hierover.

Vooral het begin en eind van het verhaal vond ik leuk en spannend. De tussenliggende delen hadden wat korter gekund zoals zo vaak bij de oudere Who. Er is dan vaak een herhaling van gebeurtenissen waar één keer genoeg zou zijn geweest, zoals gevangenname en ontsnapping.

De doctor is een bekende van de abt van het klooster en is er 300 jaar geleden al geweest. Hij heeft toen een ghanta meegenomen in bewaring, een heilige beker en komt die terugbrengen. Maar het is helemaal niet pluis in het klooster. De abt wordt voortdurend gehypnotiseerd door Padmasambhava die op zijn beurt weer onder invloed is van een "Intelligentie". Wat nu deze Intelligentie voor ogen heeft wordt in het hele verhaal niet duidelijk, ook niet in het laatste heel spannende deel. De krachten zijn zo sterk en geheimzinnig en voor je het weet word je onder hypnose gebracht, zoals Victoria overkomen is. Als ze de tweede keer in het Heiligdom (inner sanctum) binnenkomt, raadt de doctor haar aan zich te concentreren op The Jewel of the Lotus Prayer en zo roept ze steeds maar: Om Mani Padme Hum. Om Mani Padme Hum. Gelukkig weet Jamie de modellen te vernietigen die de werkelijke objecten (Yeti en piramide) besturen.

Een erg leuk verhaal, des te leuker daar de belangstelling voor het Tibetaans Boeddhisme in de zestiger jaren nog maar net in opkomst was. Wel erg jammer dat het bij "een intelligentie" blijft. Ik had toch aliens verwacht die de macht op aarde wilden overnemen. Misschien was deze intelligentie ook wel een soort alien zonder vorm, maar het had toch iets onbevredigends omdat je met een waarom-vraag blijft zitten.

Er is geen muziek bij deze aflevering, de geluiden die de monniken maken geven echter genoeg sfeer. De gong, hun gebeden en niet in het minst de stem van Padmasambhava. Erg mooi hoe hij dat doet. Een warme en langzame enigszins plechtige monnikenstem en dan ineens een gemene snellere stem erdoorheen die op het eind ook heel gemeen lacht.

Het was natuurlijk nog leuker geweest als we de monniken werkelijk in processie hadden zien vertrekken, maar ik heb toch erg genoten.

ter ontnuchting: de opnamen vonden plaats in Wales ;)

Boeddha deel 2: Vier Ontmoetingen

Osamu Tezuka: Boeddha deel 2: Vier Ontmoetingen

Meer nog dan van het eerste deel heb ik genoten van dit tweede deel. Je bent wat meer vertrouwd met de personen, maar ook zijn we aangekomen bij het moment dat Siddharta nu echt voorgoed het paleis achter zich laat. Dat gaat natuurlijk niet zomaar, want vader en vrouw doen er alles aan om Siddharta tegen te houden. Maar Siddharta houdt vol, zelfs als zijn vrouw net een kind van hem heeft gekregen en de gemene krijger Bandaka de troon overneemt en vindt dat hij ook recht heeft op Yashodara, de vrouw van Siddharta.

Het is een ontroerend moment als hij dan echt vertrekt, zijn haren afscheert en zijn kleren en sieraden aflegt. Hij zal nog vele beproevingen moeten doorstaan, want de gemene Bandaka heeft een zoon gekregen en spreekt uit dat deze zijn tegenstander Siddharta naar het leven zal staan. Het derde deel heet dan ook Devadatta, de naam van deze zoon.

We weten dat Siddharta ongeveer 500 v.C. geboren is, maar in dit verhaal is de manier van praten zeer eigentijds (ik ben niet op mijn achterhoofd gevallen) en actuele zaken worden fraai ingebouwd in het verhaal. Als Yashodara nachtmerries krijgt wordt gezegd dat ze teveel sf en horrorfilms heeft gezien. Het verhaal staat vol met dit soort kleine grapjes. Tussen alle volkse taal door is het dan ineens weer heel poëtisch: als Yashodara de haren van Siddharta terugkrijgt (ten teken dat Siddharta haar en Rahoela {zijn zoon} een gelukkig leven toewenst) en ze die in de rivier gooit zegt ze: "Verdwijn herinnering en neem onze tranen mee"

Soms zit je zo in het verhaal dat je gauw verder wil lezen en dat is eigenlijk zonde van al die mooie tekeningen waar je veel langer naar zou willen kijken. Dus aan eenmaal lezen heb je bij deze boeken niet genoeg.

Maar toch hoop ik gauw deel 3 te bemachtigen :)