maandag 11 maart 2013

Engelen vallen langzaam

Boek: Karl Ove Knausgard: Engelen vallen langzaam

Uitstekend vertaald vanuit het Noors: En Tid for Alt ( Een tijd voor alles) door Marianne Molenaar die hiervoor een werkbeurs kreeg van het Nederlands Letterenfonds.

Een magistraal boek, een weerbarstig boek waarbij ik menige hobbel heb moeten nemen.
Je valt van de ene stijlvorm in de andere. Het ene moment krijg je een verhandeling over engelen in historisch en theologisch perspectief, het volgende moment beland je in een meeslepend verhaal over Kaïn en Abel en over de familie van Noach, dat een paar honderd bladzijden (!) duurt en wat mij betreft het hoogtepunt van het boek is. Zoals hij je hier meeneemt in een hele familiegeschiedenis vlak voor de zondvloed en hoe smartelijk die aan haar eind komt toont zijn meesterschap in vertelkunst. De ijzersterke beelden staan op je netvlies en je vergeet ze nooit meer.

Maar Knausgard vraagt meer van je. Telkenmale komt hij terug op zijn
Leitmotiv: de engelen.
Ik was eigenlijk al snel afgehaakt, maar op aandringen van een andere lezer heb ik het toch weer opgepakt en daar heb ik geen spijt van, al is het geen boek om vrolijk van te worden. Het stemt je wel tot nadenken, want het is absoluut ook een filosofisch boek, niet alleen over de ondergang van de engelen en hun verhouding tot de mensen en omgekeerd, maar ook over tal van andere zaken, al is het maar door de verwoede pogingen van Noach om de wereld in te delen, een moeizame poging tot abstractie in een wereld waar nog niet geabstraheerd werd.
Een uitgebreidere bespreking in Trouw vind je hier en ik zal na de break nog wat op de inhoud ingaan, dus mocht je het boek nog willen lezen, dan niet verder lezen.
==============================================
De meeste indruk heeft op mij het zondvloedverhaal gemaakt. De familie van Noach wordt beschreven, van zijn volwassenheid terug naar zijn jeugd en dan wordt de focus op Noach verplaatst naar de zus van Noach, Anna en haar grote liefde, haar huwelijk, haar kinderen en eerste kleinkind. Het water stijgt en staat weer stil en stijgt weer en staat weer een tijdje stil. Steeds trekken ze hoger en hopen ze het te redden, met steeds minder mogelijkheden, maar steeds is er die hoop en het pasgeboren kind.
De Ark komt langs, hun allerlaatste hoop, maar ze mogen er niet op. Dan worden ze bovenop de berg door het water ingehaald en laat de dochter van Anna het kind voorzichtig onder water zakken terwijl ze zegt: het spijt me zo.

God wilde de slechtheid van de mensen uitwissen met de Zondvloed. Een nieuw begin maken met de mensheid. Maar in het verhaal van Knausgard zijn helemaal geen slechte mensen. Het zijn gewoon mensen met hun goede en kwade kanten met wie je je makkelijk vereenzelvigen kan en  met wie je een paar generaties meeleeft en die je het beste gunt en die in de zondvloed ten onder gaan.

Zo diep smartelijk en zo vanuit de mens gezien heb ik nog nooit een zondvloedverhaal gelezen. IJzersterk.

2 opmerkingen:

  1. Een boek waar de investering meer dan waard is als ik je bespreking zo lees. Ondanks je geestdrift raak ik er toch niet helemaal door gegrepen. Wellicht omdat er gebruik gemaakt wordt van bijbelse elementen of omdat simpelweg mijn hoofd er nu even niet naar staat.
    In ieder geval wel leuk om je bespreking te lezen van het boek dat die andere lezer ook al zo had aangeprezen.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Het is inderdaad een hele investering met zo'n dikke pil en stukken waar je je even doorheen moet worstelen. Maar je zou ook alleen het verhaal van Noach en Anna (die familie komt in de bijbel helemaal niet voor) kunnen lezen. Dat is op zich al de moeite waard. Dat heeft mij erg aangegrepen. Misschien ook omdat ik een beetje ziek was dat het zo binnen kwam. Ik heb vreselijk gehuild. Maar ja, dat is misschien geen aanrader :)
      Dan mis je wel de val van de engelen, maar niet iedereen zal daar benieuwd naar zijn.
      Jammer dat die andere lezer niet gereageerd heeft, maar misschien heeft hij de woorden niet.

      Verwijderen